Lojistik sektöründe yer alan her firma, bilinçli hareket etme durumundadır. Hava yolu, deniz yolu, kara yolu veya demir yolu; hangi yolda lojistik gerçekleştiriliyor olursa olsun, büyük önem, dikkat ve tecrübe gerekir. Özellikle tehlikeli madde taşımacılığı gibi yüksek risk içeren lojistik faaliyetlerinde, yalnızca müşterinin hak, istek ve çıkarlarını değil; dünyanın, diğer insanların, hayvanların yani genel olarak çevrenin iyiliğini göz önünde bulundurmak ve buna göre hareket etmek gereklidir. Peki, tehlikeli madde taşımacılığı nasıl yapılmalıdır? Birlikte inceleyelim.
Tehlikeli madde taşımacılığında kriterleri belirleyen, uluslararası geçerliliğe sahip standartlar bulunur. Günümüzde 50 ülkede geçerli olan ADR (European Agreement on the International Transport of Dangerous Goods by Road), kara yolu taşımacılığında bu standartları belirler ve tüm lojistik faaliyetlerin bunlara uygun olarak gerçekleşmesini bekler. Elbette, tehlikeli madde taşımacılığında kara yolunun yanı sıra demir yolu, hava yolu ve deniz yolu gibi yollar da kullanılır. Tüm bu lojistik hizmetler, birbirinden farklı uluslararası anlaşmalar ile güvence altına alınmıştır. Tüm bu anlaşmalar; demir yolunda RID (Tehlikeli Maddelerin Demiryolları ile Taşınmasına Dair Avrupa Anlaşması), deniz yolunda IMDG-CODE: Tehlikeli Maddelerin Denizyolu ile Taşınmasına Dair Avrupa Anlaşması, hava yolunda IATA-DGR: Tehlikeli Maddelerin Havayolu ile Taşınması için Direktif olarak sıralanır. 2011 yılında yürürlüğe giren ve 2013 yılında yeniden gözden geçirilen başka bir yönetmelikte, kara yolu tehlikeli madde taşıyıcılığında hizmet sağlayan ya da rol üstlenen tüm paydaşların sorumlulukları ve çalışma şartları belirlenmiştir. Tüm bu kapsamlarda, tehlikeli madde taşımacılığı 6 aşamada değerlendirilir. Bunlar:
· Paketleme aşaması
· Yükleme aşaması
· Gönderme aşaması
· Taşıma aşaması
· Alma aşaması
· Boşaltma aşaması
olarak sıralanır.
Tehlikeli maddeler, kategori olarak 13’e ayrılır. Gazlar, yanıcı katı maddeler, patlayıcı maddeler ve nesneler, kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler, suyla temas halinde yanıcı gazlar açığa çıkaran maddeler, oksitleyici maddeler, organik peroksitler, bulaşıcı maddeler, zehirli maddeler, aşındırıcı maddeler, radyoaktif maddeler, farklı tehlikeleri olan madde ve nesneler, bu gruba dâhildir. Bu 13 grubun içerisinde ise toplamda 3.500’e yakın tehlikeli madde yer alır.
ADR’li tehlikeli madde taşımacılığı, tehlikeli maddelerin kara yolu ile taşınması sürecinde devreye giren yasal bir zorunluluktur.
Kara yolunda taşınacak olan tehlikeli maddenin veya nesnenin yapısına uygun belgeye sahip olan bir araç yola çıkartılmalıdır. Taşımacılık esnasında kullanılması planlanan başlıca ve yardımcı tüm araçların muayenelerinin ve gerekli tetkiklerinin yapılması gerekir. Ayrıca, kara yolu taşımacılığı yapacak olan tüm araçların ve tankların üzerine uyarıcı levha turuncu plakaların yerleştirilmesi zorunludur.