Afetler, insanların hayatlarını ve mallarını yok eder, hayatta kalmayı başaranlara da büyük acılar bırakır. Önceki zamanlarda, afetler meydana gelmeden önce yapılan hazırlıkların ve alınan önlemlerin sayısı oldukça azdı. Giderek daha bilinçli hale gelinen afet hazırlığı konusu, beraberinde önlemleri getirdi. Artık, afetlere daima hazırlıklı olan, olmak zorunda olan bir dünya var. Bu kapsamda, doğrudan ilgili olan veya olmayan tüm kurum ve kuruluşlar elini taşın altına koymalı, yaraları sarmak için seferber olmalıdır. Peki, afet lojistiği nedir, nasıl yapılır? Birlikte inceleyelim.
Afet lojistiği; olağanüstü durumlardan etkilenerek yardıma muhtaç duruma düşen insanlara yardım edebilmek için teknik imkânların, insanların kaynakların ve bilginin toplanmasını ve konuma ulaştırılmasını sağlayan süreçtir. Afetlerde, günlük rutin olarak kullanılanın çok üstünde malzeme ihtiyacı oluşabilir. Kimi durumlarda, normalde kullanılmayan nesne ve mekânlar farklı amaçlar için kullanılabilir. Örnek vermek gerekirse, doğal amacıyla toplantılar için kullanılan bir yer, olağanüstü durumlarda tıbbi yardım merkezi olarak kullanılabilir. Bu gibi durumlarda, normalinden çok daha fazla malzeme ihtiyacı doğar. İhtiyaç duyulan malzemenin doğru miktarda, doğru zamanda ve doğru koşulda ihtiyaç duyulan bölgeye taşınması, lojistik firmasının sorumluluğundadır. Afet yönetiminin lojistik ayağı da en az operasyon kısmı kadar önemlidir. Afet lojistiği, günümüzde üzerinde sürekli çalışılan ve sürekli geliştirilen bir alandır. Bu kapsamda, afetlere genel gözle değil olaylar özelinde bakılmalıdır. Her afet; şiddeti, türü, meydana geldiği yerin coğrafyası vb. gibi unsurlar ile farklı özelliklere sahip olabilir. Farklı özelliklere sahip olan afetlere, farklı müdahaleler gerekir. Lojistiğin planlanması, afet gerçekleştiğinde zaman kaybettirebilir. Bu yüzden, her bölge ve afet özelinde, genel bir afet lojistiği planlanması yapılması, ihtiyaç sahiplerinin mağduriyetlerini hızlıca gidermek adına önemlidir.
Afet müdahale sürecini başlatmadan önce, durumun ön değerlendirmesi yapılmalıdır. Afetin şiddeti, bölgesi, yıkımı, bölgede bulunan insan sayısı, ihtiyaç duyulabilecek malzemeler vb. gibi unsurlar göz önünde bulundurulmalı, genel bir plan resmi çizilmelidir. Ardından, gerekli olan malzemeler toplanarak en kısa sürede afet bölgesine ulaştırılmalıdır. Ön değerlendirme sürecinde, yukarıda yazılanlar dışında göz önünde bulundurulması gereken çeşitli noktalar bulunur. Bu önemli noktaları şu şekilde sıralayabiliriz:
· Hava yolu, demir yolu, kara yolu ve limanların durumları ve kapasiteleri
· Organizasyonun kendi imkânlarının dışında depolama olanakları ve depolama kapasiteleri
· Depolara ulaşım imkânı
· Gerekli/ihtiyaç duyulan malzemelerin yerel bölgede bulunabilme olanağı
· Afetin büyüklüğüne göre yurt dışından gelebilecek malzemelerin gümrük süreci, en yakın gümrük bölgeleri
İşte, afet lojistiği tüm bu noktalar göz önünde bulundurularak gerçekleştirilen, son derece dinamik bir süreci kapsar.